17.04.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik Ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 12. maddesi ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa geçici madde 13 eklenmiştir. Getirilen düzenleme, sermaye şirketlerince yapılacak kâr payı dağıtımlarına ilişkin olup; yayım tarihi olan 17.04.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir:
“GEÇİCİ MADDE 13 – (Ek:16/4/2020-7244/12 md.)
(1) Sermaye şirketlerinde, 30/9/2020 tarihine kadar 2019 yılı net dönem kârının yalnızca yüzde yirmi beşine kadarının dağıtımına karar verilebilir, geçmiş yıl kârları ve serbest yedek akçeler dağıtıma konu edilemez, genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemez. Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu şirketler hakkında bu fıkra hükmü uygulanmaz. Bu fıkrada belirtilen süreyi üç ay uzatmaya ve kısaltmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.
(2) Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının yüzde yirmi beşini aşan kısma ilişkin ödemeler birinci fıkrada belirtilen sürenin sonuna kadar ertelenir.
(3) Bu maddenin kapsamına giren sermaye şirketlerine ilişkin istisnalar ile uygulamaya dair usul ve esasları belirlemeye, Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşünü almak suretiyle Ticaret Bakanlığı yetkilidir.”
6102 sayılı TTK madde 124 uyarınca anonim şirket, limited şirket ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket sermaye şirketleri olarak kabul edilmiştir. Dolayısıyla TTK’da şahıs şirketi olarak tanımlanan kolektif ve komandit şirketler bakımından geçici madde 13’ün uygulanabilirliğinden bahsedilmeyecektir. Ek olarak, geçici madde 13’ün son fıkrasının açık düzenlemesi gereği devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu şirketler hakkında da bahse konu geçici madde uygulanmayacaktır.
Türk Ticaret Kanununun geçici 13. maddesinin son fıkrası doğrultusunda Ticaret Bakanlığı tarafından çıkartılan “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununun Geçici 13. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Tebliğ” (“Tebliğ” olarak anılacaktır) ise 17.05.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmış ve aynı tarihte yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Tebliğde, sermaye şirketlerinde kâr payı dağıtımı hakkında yürürlüğe giren düzenlemenin istisnaları ve uygulanmasına dair usul ve esaslar belirlenmiştir.
Türk Ticaret Kanunu geçici 13. maddenin yürürlüğe girmesiyle birlikte anonim şirket, limited şirket ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler 17.04.2020 tarihinden 30.09.2020 tarihine kadar 2019 yılı net dönem karlarının yalnızca yüzde yirmibeşine kadarının nakden dağıtımına karar verebileceklerdir. Anılan şirketlerde geçmiş yıl karları ile serbest yedek akçelerin dağıtımı ise belirtilen dönem içerisinde mümkün olmayacaktır. İşbu kuralın istisnası, TTK madde 462 uyarınca iç kaynaklardan yapılacak sermaye artırımlarıdır.
Anonim şirket, limited şirket ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler 30.09.2020 tarihi sonuna kadar alacakları genel kurul kararı ile şirketin yönetim organına kar payı avansı dağıtması için yetki de veremeyecektir. Genel kurul tarafından daha önceden şirket yönetim organına kar payı avansı dağıtım yetkisi verilmiş ise, avans ödemeleri 30.09.2020 tarihi sonuna kadar ertelenecektir.
Henüz 2019 yılı karının dağıtılması konusunda karar almamış sermaye şirketleri bakımından durum yukarıda belirtilen şekildedir. Peki, TTK geçici madde 13 henüz yürürlüğe girmeden önce -yani 17.04.2020 tarihinden önce- 2019 yılı karının dağıtılması yönünde karar almış olan sermaye şirketlerinde uygulama nasıl olacaktır? Bu husus, Tebliğin dördüncü maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenmektedir. Söz konusu düzenlemeye göre, şayet 17.04.2020 tarihinden önce şirket genel kurulu tarafından kar dağıtımı kararı alınmış fakat henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamış veya kısmi bir ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem karının yüzde yirmibeşini aşan kısma ilişkin ödemeler 30.09.2020 sonuna kadar ertelenir. Ek olarak, hesap döneminde zarar edilmiş olmasına rağmen serbest yedek akçelerden dağıtım kararı alınmışsa henüz ödenmemiş kısma ilişkin tüm ödemeler de 30.09.2020 sonuna kadar ertelenecektir. Ertelenen ödemelere ilişkin faiz tahakkuk ettirilmeyeceği de Tebliğde açıkça düzenlenmiştir.
Tebliğin beşinci ve altıncı maddeleri uyarınca, Ticaret Bakanlığından uygun görüş alınması kaydıyla aşağıda belirtilen şartları sağlayan şirketler hakkında Tebliğin dördüncü maddesinde öngörülen -sermaye şirketlerinde 30.09.2020 tarihine kadar 2019 yılı net dönem karının yüzde yirmibeşinden fazlasının nakden dağıtımına karar verilemeyeceğine, geçmiş yıl karları ile serbest yedek akçelerden dağıtım yapılamayacağına, genel kurul tarafından şirketin yönetim organına kar payı avansı dağıtım yetkisi verilemeyeceğine ve önceden alınan kararlara istinaden yapılacak kar payı ve kar payı avansı dağıtımlarının erteleneceğine dair düzenlemeler- uygulanmayacaktır :
a) 25.08.1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun ek-2’nci ve geçici yirmiüçüncü maddesi uyarınca yeni Koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle kısa çalışma ödeneğinden ve/veya ücretsiz izne ayrılanlardan 4447 sayılı Kanunun geçici yirmidördüncü maddesi uyarınca nakdi ücret desteğinden yararlandırılanları istihdam edenler ile 28.03.2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun geçici yirminci maddesi ve ilgili kararlar uyarınca Hazine destekli kredi kefaleti kullanan ve halen kapanmamış kredi borç bakiyesi bulunanlar hariç, 120.000 Türk Lirası ve altında kâr payı dağıtımı kararı alınan şirketler,
b) Pay sahiplerince, dağıtımına karar verilen kâr payının yarısından fazlasının, TTK hükümleri çerçevesinde başka bir sermaye şirketine olan sermaye taahhüt borcunun nakden ve defaten ifasında kullanılması şartıyla, kâr payı dağıtımı kararı alınan şirketler,
c) Pay sahiplerince, dağıtımına karar verilen kâr payının, imzalanan kredi sözleşmeleri veya proje finansman sözleşmeleri kapsamında 30.09.2020 sonuna kadar muaccel hale gelen yükümlülüklerin ifasında nakden kullanılması şartıyla, kâr payı dağıtımı kararı alınan şirketler.
Ancak Tebliğ, bu istisnaya da bir istisna getirmiştir. Şöyle ki, yukarıdaki c bendi uyarınca kâr payı dağıtımı kararı alınan şirketlerde, pay sahiplerinin ifa yükümlülüklerini aşan tutara ilişkin ödemeler 30.09.2020 sonuna kadar ertelenecektir.
Tebliğin altıncı maddesi uyarınca Ticaret Bakanlığından alınması gerekli uygun görüşü için aranacak başvuru belgeleri Tebliğin yine altıncı maddesinde belirtilmektedir.
Son olarak, kâr payının hesaplanmasında esas alınacak tablolar Tebliğin yedinci maddesinde belirtilmiştir. Söz konusu düzenleme uyarınca kâr payının hesaplanmasında; finansal tablolarını Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenen standartlara uygun hazırlamak zorunda olanlar tarafından TTK madde 88’e göre hazırlanan, bunlar dışında kalanlar tarafından ise 04.01.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre hazırlanan finansal tablolar esas alınacaktır. Dağıtılması öngörülen kâr payı tutarı, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre tutulan kayıtlarda bulunan kâr dağıtımına konu kaynakların toplam tutarını aşamayacaktır.
Cumhurbaşkanı, yukarıda süre sonu olarak atıf yapılmakta olan 30.09.2020 tarihini üç ay ertelemeye ve kısaltmaya yetkilidir.
Avukat Çağla Defnesu KOÇ